Brainstorm methoden

Hoeveel brainstorm methoden ken jij eigenlijk? Brainstormen doen we bijna allemaal wel eens. Je kent het wel, met zijn allen aan een lange tafel, kopje Zuid-Amerikaanse koffie of kamille thee erbij, en ideeën over tafel gooien maar. Voor wie werkzaam is in de communicatie of marketing zijn dit soort meetings zelfs wekelijkse kost. Zo’n brainstormsessie is voor sommigen het startsein om hun innerlijke creativiteit los te laten op de overige aanwezigen, voor anderen is het niet meer dan een ontspannende ontsnapping van dat eeuwige computerscherm dat je maar aangaapt vanaf je bureau. Het is geen publiek geheim dat dit soort bijeenkomsten er vaak wat chaotisch aan toegaan met alle gevolgen van dien.

In de praktijk zie je bijna altijd dat deze vorm wordt gehanteerd, ik noem dat liever een vergadering over nieuwe ideeën. Er wordt een meeting belegd, ideeën op tafel gegooid en aan het einde van de meeting hakt iemand op den duur een knoop door (of niet). Ok, toegegeven soms wordt er wel een creatieve manier van ideeën verzinnen gebruikt, al dan niet met de traditionele geliefde gele briefjes. Maar echt gestructureerde brainstorm methoden? Die heb ik nog weinig gezien in de praktijk. Dat is maar goed ook, dat betekent dat er nog een boel te doen valt voor ons.

De traditionele brainstorm, een vergadering over ideeën, heeft een paar nadelen waardoor je niet het maximale uit de brainstormsessie haalt. Zo ben je nogal afhankelijk van de dynamieken in de groep. Je kunt je voorstellen dat je elkaar best veel beïnvloedt tijdens het brainstormen. Iemand die het eerste idee oppert duwt de groep namelijk al een bepaalde richting in.

Wanneer jij een woord leest zoals “bank” poppen er in jouw brein allemaal associaties op, gedachtes over “aandelen”, “mannen of vrouwen in pak”, “grote kantoren” of juist over “huis inrichting”, “interieur” en “meubelstijlen” kunnen in dat geval beelden oproepen in je brein. Eenmaal in zo’n hoek kan het lastig zijn om er weer uit te komen.

Dat gebeurd dus ook wanneer jij de ideeën van anderen aanhoort. Iedereen wordt meteen in een bepaalde hoek met associaties geduwd door de eerste die een idee in de groep gooit.

Daarnaast zijn er nog andere groepsdynamische processen waar je rekening mee moet houden. Je kunt je voorstellen dat wanneer je in een groep brainstormt waarin verschillen in de hiërarchie bestaan dit van doorslaggevende factor kan zijn voor de uitkomst van de brainstorm. Je bent er namelijk gebaat bij dat jouw manager jou aardig vindt, zijn of haar idee afkraken gaat daar natuurlijk niet bij helpen.

Zo hebben mensen die populair zijn in de groep vaak ook een voorsprongetje. Dankzij iets wat we het  halo effect noemen worden hun ideeën onbewust positiever beoordeeld omdat we ze aardig vinden. En denk eens aan ervarenheid. Van ervaren mensen denken we vaak “die hebben vaker met dit bijltje gehakt, die zullen het wel weten”. Soms heeft een organisatie echter behoefte aan vernieuwendere dingen waar zij misschien minder snel op zullen komen.

Er zijn gelukkig heel wat simpele brainstorm methoden die je kunt toepassen om dit soort moeilijkheden te verhelpen. Een mooi bijkomend voordeel is dat je in het hele creatieve proces ook nog eens structuur aanbrengt waardoor het makkelijker voor iemand wordt om de boel te leiden. Alle brainstorm methoden hebben namelijk ieder zo hun eigen doel.

Het is aan jou om te bedenken hoe je de volgende brainstorm methoden inzet in jouw organisatie. Wij kunnen vanaf ons kantoortje niet voor jou bepalen hoe het ideale proces eruit ziet. Sommigen organisaties hebben grotere teams en budgetten waardoor er weer andere mogelijkheden zijn om een ideale situatie te creëren. Bedenk dus voor jezelf hoe je de volgende tips kunt inzetten in jouw organisatie en wat voor jou van toepassing is. Wil je weten hoe wij dat in jouw situatie zouden aanpakken? Dan mag je natuurlijk altijd mailen of bellen en helpen we daar graag mee. Nee hoor, dan sturen we niet meteen een factuur op.

Voordat je begint met het willekeurig verzinnen van ideeën wil je natuurlijk weten wat nu precies een goed idee is. Voor mij is een goed idee een idee dat de tand des tijds overleefd, oftewel een idee dat lang meegaat. Wanneer gaat een idee dan lang mee? Voor dit antwoord grijpen we naar de ideeën van Charles Darwin, namelijk de evolutietheorie. De diersoorten die het best zijn aangepast aan de omgeving zijn de diersoorten die overleven.

Tijdens zijn cruise op de Beagle kwam Darwin tot deze conclusie. Hij arriveerde op een groep eilanden waar allemaal verschillende vinkjes leefden. Ieder eiland had zijn eigen karakteristieken. Sommigen eilanden hadden meer zaden op de grond liggen, andere hadden meer bessen. Ook verschilden de eiland van kleursamenstelling. Op een eiland waar veel zaden op de grond lagen hadden de vinkjes een snaveltje dat voor deze omgeving geschikt is zag Darwin. De vogeltjes leken tegelijkertijd ook weer zoveel op elkaar dat ze haast wel een gemeenschappelijke voorouder moesten hebben was de conclusie van Darwin. Ze gedijden goed omdat ze aangepast waren aan hun specifieke omgeving.

Zo werkt het niet anders voor ideeën, ideeën overleven omdat er vraag naar is ze aangepast zijn aan hun specifieke omgeving. De drukpers kon niet geboren worden zonder toenemende vraag van boeken dankzij de renaissance. Aan de hand van de fiets kunnen we op een simpele manier zien dat wij de natuur nadoen. Hoeveel verschillende soorten fietsen kan je opnoemen? We hebben bakfietsen, tandems, driewielers, racefietsen, waterfietsen en dan vergeet ik ongetwijfeld nog vele soorten. Allemaal ontsprongen uit een gemeenschappelijke voorouder. De velo, oftewel de fiets zoals we hem kennen in standaarduitvoering. Ieder nieuw model is echter aangepast aan zijn omgeving waarin hij goed gedijt.

Voordat je begint met allerlei verschillende brainstorm methoden wil je jouw omgeving door en door kennen. Wat is je doelgroep? Wat zijn hun kenmerken? Welke oplossing gebruiken ze nu? Wat is hun frustratie? Wat doet de concurrentie? Wat doen organisaties uit andere branches om het probleem op te lossen? Waarom werkten voorgaande oplossingen niet? De vragen die je in deze fase stelt zijn afhankelijk van jouw specifieke situatie. Een developer stelt andere vragen dan iemand die een marketingcampagne uit gaat rollen. Denk dus voor jezelf na wat relevant is.

Veelal tijdens brainstorm methoden worden ideeën in de groep bedacht. Zoals in het begin van het artikel duidelijk werd heb je dan veel last van groepsdynamische processen. Bepaalde mensen zijn door wat voor redenen dan ook beter in staat om hun idee door een groep heen te krijgen. We hebben gezien dat dit kan komen door factoren als hiërarchie, populariteit en ervarenheid. Wanneer je in een groep werkt zijn deze factoren altijd aanwezig.

Soms is het doel in een brainstorm om een zo groot mogelijke diversiteit aan ideeën te verzamelen, oftewel veel verschillende ideeën. In zo’n geval is het handig om het bedenken van ideeën individueel aan te pakken. Je hebt dan geen last van al deze groepsdynamische processen.

De diversiteit neemt dan toe omdat men elkaar niet beïnvloedt. Iedereen durft in vrijheid ideeën te bedenken zonder dat anderen daar meteen over oordelen. Dat werkt bevrijdend voor sommigen.

Wil je aan het einde van de brainstorm een diverse groep aan ideeën? Dan moet je ook gebruik maken van een diverse groep aan mensen. Waarom houd je een brainstorm met de hele marketing afdeling of het hele development team? Dit zijn vaak mensen met een zelfde achtergrond en soms zelfs dezelfde interesses. Niet verassend dat zijn dan ook met soortgelijke ideeën zullen aankomen.

Het kan interessant zijn om juist een hele diverse groep aan mensen bij elkaar te zetten. Iedereen bekijkt de probleemstelling dan vanuit een andere unieke hoek. Goed voor de diversiteit dus. Heb je een brainstorm? Haal die stagiaire met die exotische studie erbij!

Tijdens alle brainstorm methoden die je gebruikt is het goed om het bedenken en selecteren van ideeën uit elkaar te halen. Ook dit heeft weer als gevolg dat je de diversiteit aan ideeën vergroot. Wanneer je tijdens het genereren van ideeën al ideeën laat afschieten door leden van de brainstorm heeft dit als gevolg dat mensen minder geneigd zijn om met ideeën te komen. Waarom zou je immers met een idee komen dat soortgelijk is aan dat wat net werd afgeschoten, of waarover je zelf al twijfelt of het goed genoeg is.

Het doel is niet per se om tijdens het bedenken van ideeën meteen met het ultieme goede idee te komen. Je wilt zoveel mogelijk ideeën hebben die je uit kunt bouwen. Misschien is één van de ideeën die op tafel ligt niet uitvoerbaar maar doet het iemand anders denken aan iets anders dat wel kan.

Daarom is je diversiteit aan ideeën zo belangrijk en wil je alles doen om dat te bevorderen. Het uit elkaar halen van het bedenken en selecteren helpt daar veel bij.

Bij de meeste brainstorm methoden moet je veel gebruik maken van focus. Maar wanneer ben je nu eigenlijk op je creatiefst? Juist wanneer je niet focust.

Zoals je ongetwijfeld weet zijn er verschillende netwerken in je brein die allemaal hun eigen functies en verantwoordelijkheden hebben. Twee daarvan zijn je focusnetwerk en je defaultnetwerk. Je focusnetwerk gebruik je, zoals de naam al een beetje doet vermoeden, wanneer je focust. Dus ook tijdens een brainstormsessie waar je een bepaald doel voor ogen hebt. Wanneer je in deze modus bent is je creativiteit heel laag.

Je creativiteit is het hoogst wanneer je juist even niet focust, wanneer je defaultnetwerk actief is. Je kent het wel, je bent lekker aan het tuinieren, douchen of wandelen door de natuur en ineens krijg je een geniale ingeving. Typisch het werk van je defaultnetwerk. Wanneer je niet focust is je brein druk bezig met het oplossen van allerlei gedachtes die in het onderbewuste aanwezig zijn. Wanneer je niet actief aan iets denkt is je brein er soms onbewust mee bezig. Deze gedachtes worden vanuit je onderbewuste naar je bewuste deel geschoten en dat zijn soms best geniale ingevingen.

Als je echt originele ideeën wilt heeft het dus weinig zin om met zijn allen 2 uur bij elkaar te zitten en te focussen op het bedenken van creatieve ideeën. Je wilt gebruik maken van het defaultnetwerk van iedereen. Een goed alternatief kan zijn om mensen een aantal weken de tijd te geven om met ideeën te komen. Zo maak je gebruik van de defaultnetwerk momenten van deze mensen.

Heb je deze luxe van tijd niet? Laat mensen dan in ieder geval buiten wandelen of iets dergelijks tijdens je brainstormsessie. Alles beter dan in een oninspirerende vergaderruimte zitten.

Wil je echt originele ideeën? Dan zijn er uiteraard ook enkele brainstorm methoden die je kunt toepassen. Een van die brainstorm methoden maakt gebruik door het tegenovergestelde waar te laten zijn. Klinkt verwarrend? Straks niet meer!

De oefening heet “Vooronderstellen” en is snel toe te passen.

Stel dat je de volgende vraagstelling hebt: “Hoe kunnen we de wachtrijen aan de kassa’s in de supermarkt verkleinen?”.

Vervolgens kijk je naar de belangrijke termen in die vraagstelling. In dat geval zijn dat “wachtrijen”, “kassa’s” en “verkleinen”. Waarom niet supermarkt? Supermarkt is niet veranderbaar en gaat over waar het probleem zich plaatsvindt. We willen immers oplossingen bedenken voor in de supermarkt.

Kies één van de woorden uit. Laten we voor het voorbeeld “wachtrij” nemen. Kijk dan naar de veronderstellingen die je bij dit woord hebt.

In het geval van wachtrij zijn dat misschien:

1. De mensen in de rij staan achter elkaar
2. Ze hebben een mandje of winkelkarretje mee
3. De eerste is aan de beurt, dan de tweede, dan de derde, enz
4. Ze wachten
5. Ze praten niet

Wanneer je dat hebt gedaan draai je deze veronderstellingen om en kijk je naar de tegenovergestelde situatie.

1. De mensen staan in de rij niet achter elkaar. Zoals bijvoorbeeld bij de slager het geval is en ze nummertjes trekken.
2. Ze staan er niet met hun karretje. Ze kunnen dit laten staan in de rij en zelf wat rondlopen.
3. De volgorde is willekeurig. Door een loterij systeem te gebruiken.
4. De mensen wachten niet in de rij. Ze helpen bijvoorbeeld actief mee.

Je ziet zo dat er automatisch originele ideeën uit komen rollen. Misschien niet altijd even bruikbaar, maar dat hoeft ook niet in 1x. Vanaf hier kun je verder denken aan oplossingen die je kunt implementeren als dat nodig is.

Dat komt goed uit! Met Yooth staan wij altijd klaar voor je. Goede brainstorm methoden onder de knie krijgen gaat natuurlijk niet over een nachtje glad ijs. Vergeef me voor de uitdrukking, het is winter wanneer ik dit schrijf.

Hopelijk heb je in ieder geval wat praktische tips en trucs opgedaan die je kunt toepassen tijdens jouw brainstormsessies. Maar de wereld van brainstormen en creativiteit heeft natuurlijk veel meer te bieden en we kunnen veel dieper in de materie als je dat wil.

Wil jij nu écht leren hoe je een goede gestructureerde brainstorm organiseert? Dan helpen we je daar graag mee. We hebben al vele trainingen en workshops gegeven voor verschillende organisaties. In dat geval kan je hier vrijblijvend onze brochure aanvragen.

Nog niet toe aan een training en wil je gewoon onze mening weten over de creatieve processen in jouw organisatie? Bel of mail ons gewoon, we zullen aardig zijn tegen je.