Brainstormen, we doen het allemaal wel eens. Zittend aan een lange tafel, samen met vrolijke en minder vrolijke collegaās, een bak koffie of kamille thee voor je, denkend over nieuwe strategieĆ«n of concepten voor de organisatie waar je werkzaam voor bent. Dit is een vrij herkenbare situatie voor de meesten van ons. Voor sommigen een plek om je uit te leven, voor anderen een tijdelijke ontsnapping aan het computerscherm met Excel. Een groepsvergadering over nieuwe ideeĆ«n zou je het kunnen noemen.
In de praktijk zie ik dat wanneer ik vraag aan iemand om een brainstormsessie te schetsen uit de organisatie waar hij of zij werkt er zoiets als bovenstaande uitkomt. Met of zonder de welbekende gele briefjes. Is dit wel de meest effectieve manier van brainstormen? Ik kan je daar antwoord op geven. Nee, want deze manier van brainstormen zorgt doorgaans niet voor een grote diversiteit aan ideeƫn. Dat is nu net wat je wilt bereiken, veel verschillende ideeƫn aan het einde van de rit.
Maar waarom is dat dan zo? Om een aantal redenen. Allereerst omdat je elkaar heel erg beĆÆnvloedt tijdens het opperen van ideeĆ«n in een groep. Je kunt je voorstellen dat wanneer de doelstelling van de brainstormsessie wordt besproken en de eerste persoon een idee in de groep gooit dit veel effect heeft op het verloop van het verdere brainstormen. De associaties die je legt zijn namelijk een gevolg van wat je ziet en hoort.
Ik zal je dit demonstreren met een voorbeeldje. Stel je voor dat je op een zomerdag tijdens het pauze nemen van een fietstochtje aankomt bij een verlaten boerderij die naast een treinspoor ligt. Je ziet daar de levenloze lichamen van Ceasar en Cleopatra liggen in de nattigheid tussen de glasscherven. Lees niet verder en bedenk je hoe Ceasar en Cleopatra om het leven zijn gekomen.
Wanneer ik dit scenario aan een groep voorleg krijg ik vaak dezelfde antwoorden. Een veelvoorkomende is dat ze zijn vergiftigd tijdens een romantisch avondje. Dat ik dit antwoord hoor is natuurlijk niet willekeurig. Je legt nu eenmaal automatisch en snel de koppeling glasscherven -> wijnglazen, ook omdat Ceasar en Cleopatra een koppel zijn. Wil je het Ć©chte antwoord weten? Mail dan even naar info@yooth.nl
Nu even terug naar het brainstormen in een groep. Dit mechanisme van hierboven, het associƫren, werkt dan net zo. Wanneer je een idee van de ander hoort leg je snel en automatisch associaties waardoor het lastig kan zijn om van dit denkspoor af te stappen en je eigen ideeƫn te bedenken. Dat is niet bevorderlijk voor de diversiteit van ideeƫn dus dat wil je voorkomen.
Daarnaast zijn er nog de groepsdynamische processen waar je ālastā van hebt tijdens het brainstormen. De samenstelling van een groep is namelijk voor een groot deel bepalend wat er uit je brainstormsessie komt. HiĆ«rarchie is bijvoorbeeld zoān belangrijk onderdeel. Stel tijdens het brainstormen oppert je teamleider of iemand anders met meer verantwoordelijkheid binnen de organisatie een idee. Dan is het waarschijnlijker dat zoān idee als goed wordt beoordeeld door de aanwezigen bij het brainstormen. Zij hebben er immers belang bij dat zij aardig worden gevonden door deze teamleider omdat hij of zij veel dingen voor hen bepaald. Iemands idee afkraken werkt over het algemeen niet zo goed bij het aardig worden gevonden door een persoon. Daarbij hebben deze personen die hoger staan in de hiĆ«rarchie vaak ook nog eens een bepalendere rol bij het selecteren van ideeĆ«n.
HiĆ«rarchie is niet de enige groepsdynamische factor waar je rekening mee moet houden. Denk bijvoorbeeld aan populariteit en dominantie. Sommigen van ons laten zich nu eenmaal sneller ondersneeuwen in een groep. Het is zonde wanneer zij juist het gouden idee in zich blijken te hebben maar dit niet durven te uiten. Mensen die dominant zijn weten al snel een stempel te drukken op een groepsbijeenkomst terwijl dit niet per se de mensen zijn met de beste ideeĆ«n. Populariteit is zoān andere factor. Wanneer je populair bent op je afdeling, door wat voor reden dan ook, zal je zien dat mensen je eerder geneigd zijn te volgen. Dus ook om je ideeĆ«n goed te vinden.
OkƩ, we weten nu wat allemaal niet goed is tijdens het brainstormen. Maar hoe moet je dan wel brainstormen? Er zijn enkele gouden regels die er voor zorgen dat een brainstormsessie een stuk effectiever wordt. Het mooie is dat deze regels ook nog eens makkelijk te implementeren zijn.
#1 Brainstormen doe je met een diverse groep
Een diverse groep mensen zorgt voor een diverse uitkomst aan ideeƫn tijdens het brainstormen. Dit klinkt natuurlijk logisch, maar wordt vaak helaas in de praktijk toch nog vergeten. Je ziet dan in organisaties dat bijvoorbeeld een heel marketingteam of een team aan developers zoekt naar een oplossing tijdens het brainstormen.
Dit zijn allemaal mensen die in een zekere maten best op elkaar lijken, ja ja, ik weet het, alle mensen zijn natuurlijk verschillend en iedereen is uniek. Dat is natuurlijk wel zo, maar mensen met een soortgelijke achtergrond zoals de opleiding en soortgelijke interesses zijn geneigd om ook met soortgelijke ideeƫn te komen. Geen optimale diversiteit aan ideeƫn dus. Meng het eens door elkaar, betrek ook die stagiair met die exotische opleiding tot food design er eens bij. Wie weet wat deze invalshoeken als ideeƫn tot gevolg hebben.
#2 Haal het genereren en selecteren uit elkaar
Een andere grote winst tijdens het brainstormen valt hier te behalen. Vaak zie je dat tijdens brainstormsessie in organisatie er meteen oordelen worden gegeven over de geopperde ideeƫn. Dit beperkt de uiteindelijke diversiteit ook heel erg. Je kunt je voorstellen dat wanneer iemand een idee in de groep gooit dat vervolgens afgebrand wordt door diezelfde, deze persoon minder geneigd zal zijn het volgende idee in de groep te gooien. Het is extra zonde wanneer dit het gouden idee blijkt te zijn.
Dit kan je makkelijk oplossen door het genereren en selecteren in twee verschillende fasen op te delen tijdens je brainstormsessie. Voor het selecteren van alle bedachte ideeƫn houd je een aparte meeting. Zo blijft iedereen ook in de juiste modus tijden de fase van het genereren van ideeƫn.
#3 Meer ideeƫn is minder samen doen
Wil je Ć©cht het aantal verschillende ideeĆ«n naar het volgende niveau tillen? Dan kan je er aan denken om het bedenken van ideeĆ«n individueel te doen. Zo beĆÆnvloedt je elkaar niet. Ja, het kan wat saaier zijn om dit iedereen individueel te laten doen. Samenwerken kan echter later nog genoeg tijdens het hele brainstormtraject. Vergeet niet, het genereren van ideeĆ«n is hier slechts een fase in. Het in kaart brengen van je omgeving, waarover later meer, en het selecteren van ideeĆ«n zijn hier andere fasen in.
Het individueel bedenken van ideeƫn tijdens het brainstormen voorkomt dat dominante mensen een grotere stempel op de ingediende ideeƫn krijgen. Ook voorkom je dat iedereen op hetzelfde denkpad terecht komt door de associaties die je krijgt door de ideeƫn van anderen. Met als gevolg meer diversiteit dus!
#4 Laat je creatieve brein voor je werken
Veel mensen weten dat ons brein uit verschillende gebieden bestaat die allemaal hun eigen functies en verantwoordelijkheden hebben. Wist je ook dat we tijdens het actief brainstormen gebruik maken van ons minst creatieve deel van het brein? Dat deel noemen we het focusnetwerk. Het deel dat actief is, je raad het al, tijdens het focussen op een bepaalde taak. Wanneer we bijvoorbeeld heel erg ons best doen om ideeƫn te bedenken onder druk.
Een veel creatiever deel van je brein noemen we je defaultnetwerk. Dit is het deel dat juist actief is wanneer je even nergens op focust. Denk bijvoorbeeld aan wandelen door de natuur, tuinieren, douchen in een staat van halve wakkerheid of wanneer je weer eens bijna in slaap valt tijdens Ć©Ć©n van de saaie meetings.
Herken je het dat dit momenten zijn waarop je vaker geniale ingevingen krijgt? Dat is niet zo gek. Op deze momenten is je brein druk bezig met informatieverwerking en worden er vaak allerlei gedachtes geschoten van je onderbewuste deel naar je bewuste deel.
Salvador Dali was iemand die hier optimaal gebruik van wist te maken. Hij ging zelfs zo ver dat hij tijdens zijn siƫsta laat in de middag een dutje deed zittend in een stoel met een zware sleutel in zijn hand en een bord op de grond. De seconde dat Dali indommelde slipte de sleutel tussen zijn vingers door en viel op het bord onder hem waardoor hij wakker werd. Dit moment greep hij aan om bewust te zijn van zijn onbewuste gedachtes, zoals te zien is in het resultaat van zijn absurde schilderwerken.
Je hoeft natuurlijk niet zo ver te gaan als Salvador Dali maar je kunt wel gebruik maken van je defaultnetwerk tijdens het brainstormen. Geef deelnemers bijvoorbeeld eens wat langer de tijd om met ideeƫn te komen in plaats van dit in een middagje te proppen. Je kan er ook voor kiezen om een periode in te stellen waarin deelnemers van de brainstorm ideeƫn kunnen indienen bij een centraal verzamelpunt. Ze geef je het defaultnetwerk van de deelnemers de kans om met ideeƫn te komen wanneer zij op de fiets naar huis zitten of weer eens in de file staan.
#5 Het is aanpassen of uitsterven
Wat maakt een idee nu tot een goed idee? Goeie vraag voor je begint met brainstormen. Een idee dat zo lang mogelijk de tand des tijds overleefd is een goed idee mijn inziens, een idee dat is aangepast aan de omgeving dus. Deze definitie komt voort uit de evolutietheorie van Darwin. Op zijn reis op de Beagle kwam hij erachter dat de diersoorten die het best zijn aangepast aan de omgeving ook de diersoorten zijn die overleven.
Zo trof hij op de verschillende eilanden vinkjes (vogels) aan die op subtiele manieren van elkaar verschilden aan de hand van de kleuren en het voedsel dat op de eilanden aanwezig was. Sommigen hadden snavels die geschikt waren om bessen te eten, anderen weer om zaadjes van de grond op te pikken. Allen echter voortkomend uit een gemeenschappelijke voorouder de velo, oftewel de fiets zoals we hem kennen.
Ook hier doen wij als mensheid de natuur aan. Kijk maar eens naar alle verschillende soorten fietsen die je kunt tegenkomen. Bakfietsen, driewielers, waterfietsen, mountainbikes en koersfietsen, dit is slechts een kleine greep uit de fietsen die mogelijk zijn. Ook deze fietsen hebben allemaal een gemeenschappelijke voorouder en zijn aangepast aan de hand van wat de omgeving nodig heeft.
Voordat je begint met brainstormen wil je dus weten wat jouw omgeving is. Voor wie is het concept dat je wil verzinnen? Wat zijn hun kenmerken en wensen? Wat doet de concurrentie om te overleven? Wat doen bedrijven uit andere branches al? Deze en veel van dit soort vragen afhankelijk van jouw situatie geven je een goed beeld van jouw omgeving.
Nadat je een idee en concept hebt uitgekozen kan je dit ook eerst in kleine vorm testen op de markt. Zo zie je of het aanslaat en heb je de mogelijkheid om nog te finetunen aan de hand van de data die je binnen raapt. Voorkomt fiascoās met hele uitgewerkte concepten waar een boel tijd in is gestoken die dan toch niet blijken te werken, best handig dus.
Wil jij ook brainstormen op een effectieve manier?
Dan kan Yooth je daar bij helpen. Brainstormen en creatieve processen in organisaties zijn namelijk al jaren onze specialiteit. Kijk maar eens naar de verschillende trajecten die we al hebben gedaan.
Het is onze passie om een creatieve impuls in organisaties te bevorderen. Dat doen we door workshops, trainingen of langdurige trajecten. Altijd aangepast aan jouw behoeften en omgeving zodat we er samen het maximale uitslepen. Lijkt je dit nuttig voor jouw organisatie? Vraag dan vrijblijvend een brochure aan.
Wil je gewoon weten hoe wij over bepaalde zaken denken? Ook dan mag je ons natuurlijk altijd mailen op info@yooth.nl of bellen op 085 ā 047 00 22. We discussiĆ«ren graag met je over onze onderwerpen.
Nog het lezen van dit artikel behoefte aan wat verdiepende informatie? Dat komt goed uit! We hebben een heel eBook voor je geschreven.