Creatief denken

Creatief denken is iets waar sommigen weer beter in lijken te zijn dan anderen. Sommigen zijn nu eenmaal begunstigd door moeder natuur met creatief vermogen. Voor de anderen is er gelukkig ook een uitweg. Er zijn genoeg trucjes die er voor zorgen dat jij beter wordt in creatief denken. Creatief denken is dichterbij en makkelijker dan je denkt.

Maar hoe creatief zijn we nu echt als diersoort? Een stuk minder creatief dan we zelf denken vrees ik. Onze uitvindingen en ontdekkingen berusten vaak voor een groot gedeelte op toeval. Denk bijvoorbeeld aan Columbus die Amerika ontdekte terwijl hij op weg dacht te zijn naar India. Of aan Newton die een appel zag vallen (nee, de appel landde niet op zijn hoofd) dat ervoor zorgde dat hij geïnspireerd raakte over zijn ideeën over de zwaartekracht. Dat is goed nieuws voor ons. Want dat betekent dat grote ontdekkingen voor iedereen mogelijk zijn. Ok, misschien niet voor mensen die woorden als “sparren” en “schakelen” 10x per zin gebruiken.

Sterker nog ik durf te stellen dat we onbewust eigenlijk te veel krediet toeschrijven aan de “wetenschap”, althans dat wat in de volksmond wetenschap wordt genoemd. Academici in stoffige kantoren.

Probeer je bijvoorbeeld eens een beeld te scheppen bij de ontdekking van de chemotherapie. Hoe is dat gegaan? Experimenten die veelvoudig zijn uitgevoerd door medisch laboranten in witte jassen tijdens een door de overheid gesponsord onderzoek? Nope, zo is het niet gegaan.

Een basis voor chemotherapie is gelegd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Geallieerden aan boord van een schip dat mosterdgas vervoerde (was dit niet verboden tijdens de conventie van Genève in 1929?) werden blootgesteld aan grote hoeveelheden mosterdgas toen hun boot werd geraakt door een bombardement van de Duitsers. Al snel werd duidelijk dat deze hoeveelheid zorgde voor veranderingen in de samenstelling van cellen in het beenmerg van deze dappere geallieerden, et voilà de geboorte van chemotherapie was daar.

Vaak zijn we gewoon blind voor de mogelijkheden. De oudere lezers kunnen zich vast nog wel herinneren hoe het er vroeger voor de jaren 00’ van dit millennium aan toeging op vliegvelden. Bezwete mannen die met te zware koffers zeulen en om de zoveel meter genoodzaakt zijn een rustpauze te nemen. De echte slimmeriken laden de koffers natuurlijk op die handige karretjes om vervolgens deze karretjes door het vliegveld te laten slingeren en dat kan ik weten aangezien ik op een vliegveld heb gewerkt. Een avonddienst eindigde dan ook steevast in het verzamelen van deze karretjes voor een extra zakcentje.

Wat een contrast met de huidige dagen waar bijna iedereen in het bezit is van een hip koffertje met wielen en leuk patroontje. Hoe oud is deze uitvinding dan? Ongeveer 30 jaar oud, uitgevonden in 1987 door de handige piloot Robert Plath die het beu was om rond te zeulen met zijn exemplaar. Yup, dat is dus ongeveer 20 jaar nadat we Neil (niet Lance) Armstrong op de maan hebben gezet als wereld zijnde en 6000 jaar na de uitvinding van het wiel. Dit maakt het beeld van knappe koppen die nadenken over de maanlanding en ondertussen rondreizen tussen de vliegvelden met hun koffers zonder wieltjes gevuld met (hardcover) boeken extra grappig. Was de piloot dan een groter denker? Nee hij was gewoon praktisch ingesteld en kwam toevallig op het idee van de wieltjes.

Hoe zorg je er nu voor dat dit toeval in je voordeel werkt? Door een structuur aan te brengen in je brainstormsessies waar je hier handig gebruik van maakt. Helaas zijn veel brainstormsessies nu eenmaal meer een vergadering dan een daadwerkelijke effectieve brainstormsessie. Niet bevorderlijk voor het creatief denken van de groep die dit uitvoert. Hoe je een goede brainstormsessie uitvoert van begin tot einde lees je hier.

Waar we je in dit artikel je verder op weg mee willen helpen is het creatief denken. Dit is slechts een onderdeel van een goed uitgevoerde brainstormsessie, het selecteren van ideeën is bijvoorbeeld weer een ander onderdeel hiervan. Net zoals het in kaart brengen van je omgeving en het testen van de geselecteerde ideeën in je markt. Afijn, het genereren van ideeën dus oftewel creatief denken!

Je wilt zoveel mogelijk verschillende ideeën genereren. Dat doe je dus door zoveel mogelijk mensen uit verschillende gebieden in te schakelen. Klinkt logisch, toch gebeurd het in de praktijk niet zo vaak in organisaties. Je ziet dan dat de marketingafdeling of het development team tot een oplossing proberen te komen. Allemaal mensen met ongeveer dezelfde taken binnen de organisatie en een vergelijkbare achtergrond en opleiding. Niet zo gek dus dat deze mensen ook vaak tot dezelfde oplossingen komen. Je wilt juist de diversiteit van de ideeën die je bedenkt vergroten. Zet eens wat mensen van verschillende afdelingen bij elkaar en je zal zien dat de diversiteit aan ideeën toeneemt.

Bij brainstormsessies gebeurd het nogal eens dat het bedenken van ideeën en het selecteren van ideeën tegelijkertijd gebeurd. Dat is niet goed voor de diversiteit van ideeën omdat je zo eigenlijk een rem zet op de bedenkers. Wanneer iemand een idee oppert in de groep dat vervolgens als “niet goed” wordt beoordeeld door dezelfde groep is deze persoon een stuk minder geneigd om met andere ideeën te komen. Hier kan zo maar het gouden idee tussen zitten. Laat mensen lekker onbeoordeeld ideeën spuien en wacht met het selecteren tot een latere fase.

Wanneer je een diversiteit aan ideeën wilt is het beter om het generen van ideeën individueel te laten doen. Je maakt wel gebruik van meerdere mensen maar laat iedereen de ideeën individueel bedenken. Waarom dan niet in een groep? Wanneer je in een groep ideeën bedenkt beïnvloedt je elkaar heel erg. Degene die het eerste idee oppert bepaald al voor een groot deel de ingeslagen richting. Ook heb je te maken met veel groepsdynamische processen die niet bevorderlijk zijn voor de creativiteit. Wanneer iemand die hoger staat in de hiërarchie een idee oppert zal dit waarschijnlijk eerder worden aangenomen als een goed idee dan wanneer iemand die lager staat in de organisatie met zo’n idee komt. De deelnemers hebber er immers een belang bij dat zij aardig worden gevonden door degene die hoger staat in de hiërarchie worden zij positiever zullen spreken over zijn of haar idee. Zo werkt het ook met populariteit. Wanneer een populair iemand een idee bedenkt wordt dit idee ook positiever beoordeeld dankzij het “Halo-effect”. Je kunt dit uit de weg gaan door ideeën individueel te laten bedenken en anoniem in te dienen.

Wist je dat we in ons brein verschillende systemen hebben die voor ons werken waardoor we kunnen functioneren? Vast wel. Wist je dan ook dat het meest creatieve deel het hardst bezig is wanneer we juist even niks aan het doen zijn? Je defaultnetwerk heet dit deel. Wanneer we hard nadenken over ideeën is ons focusnetwerk bezig, ons minst creatieve deel. Je herkent het vast wel dat wanneer je onder de douche staat, aan het tuinieren bent of een wandeling maakt dit de momenten zijn waar de meest geniale ideeën naar binnen schieten. Dat is het werk van je defaultnetwerk. Je onbewuste deel van je brein is dan bezig met informatieverwerking en schiet af en toe eens een gedachte naar je bewuste deel. Maak dus gebruik van dit soort momenten. Prop een brainstormsessie niet in een middagje, maar geef mensen bijvoorbeeld weken de tijd om ideeën in te leveren. Creatief denken is vaak juist niks doen.

De associaties die je legt zijn een belangrijke start voor de ideeën die je gaat bedenken. Stel op een regenachtige dag stap je een verlate boerderij binnen dat langs een treinspoor ligt. Je loopt door naar de zolder waar je de lichamen van Ceasar en Cleopatra vindt die in een plas tussen glasscherven liggen. Je kijkt naar rechts en ziet een kapot raam met naar binnen waaiende gordijnen.

Hoe zijn Ceasar en Cleopatra om het leven gekomen? De woorden die we gebruiken leiden er toe dat jij een bepaalde richting op denkt. Zo zijn veel gehoorde oplossingen voor dit probleem bijvoorbeeld dat Ceasar en Cleopatra zijn vergiftigd, dus dat de scherven van wijnglazen afkomstig waren. Of een kogel die door het raam Ceasar en Cleopatra raakte, ook een veelgehoorde.

Deze oplossingen zijn deels geen toeval. De woorden die je leest linken met andere woorden en ideeën in je brein. Wanneer jij je bewust bent van de associaties die je legt is het makkelijker om andere associaties te leggen. Weten hoe Ceasar en Cleopatra echt om het leven kwamen? Mail ons dan even op info@yooth.nl , we verklappen je graag de echte oplossing.

Eén van de technieken die je kunt gebruiken om jouw creatief denken te verbeteren is veronderstellen. Denk terug aan de vorige tip waarbij je ziet dat je gedachten geneigd zijn om via bepaalde paden te lopen. Door deze techniek kom je achter deze associaties en is het gemakkelijker een ander pad te bewandelen.

Hoe werkt het?

Probleemstelling: “Hoe kunnen we de wachtrijen aan de kassa’s in de supermarkt verkleinen?”

Kijk naar belangrijke termen in je probleemstellingen. De belangrijke termen in bovenstaande probleemstelling zijn “wachtrijen”, “kassa’s” en “verkleinen”. Waarom “supermarkt” niet? Supermarkt is niet veranderbaar.

Pak dan één van deze woorden en kijk naar de veronderstellingen die daarbij horen. Bijvoorbeeld wanneer we het woord “wachtrij” pakken. Zou je deze veronderstellingen kunnen hebben:

1. De mensen staan achter elkaar
2. Ze staan er met hun mandje of winkelwagentje
3. De eerste is aan de beurt, daarna de twee, enz
4. Ze zijn aan het “wachten”
5. Ze zijn stil
6. (Je snapt het idee)

Nu is het tijd om per veronderstelling te kijken hoe de situatie is wanneer deze niet geldt of het tegenovergestelde waar is.

1. Klanten staan niet achter elkaar. Bijvoorbeeld bij de slag waar een systeem aanwezig is waar mensen nummertjes trekken.
2. Ze hoeven niet met hun winkelwagentje te staan. Ze zetten hun winkelwagentje bijvoorbeeld in de rij en lopen zelf wat rond.
3. Een verassingsrij waar mensen door loting aan de beurt komen
4. Mensen helpen mee terwijl ze in de rij staan.

Dit is een techniek die je kunt inzetten wanneer je individueel ideeën bedenkt of tijdens een groepsbrainstorm. Dit leidt al snel tot vernieuwende ideeën die je kunt uitwerken tot volwaardige projecten.

De volgende techniek is een wat speelsere manier om tot ideeën te komen. Je laat de associaties die je legt namelijk afhangen van het lot in plaats van je eigen geest. Het enige dat je nodig hebt zijn wat tijdschriften of kranten waar je woorden uithaalt die je gebruikt voor je associaties. Je kan dit ook doen tijdens een wandeling. Het is geen geheim dat kunstenaars een hoop inspiratie opdoen tijdens wandelingen (ook mede door regel 4).

Hoe werkt het?

Heb een probleemstelling. We pakken weer dezelfde: “Hoe kunnen we de wachtrijen aan de kassa’s in de supermarkt verkleinen?”.

Kies willekeurig een krant of tijdschrift uit.

Sla een bladzijde open en leg je vinger er snel op zonder te kijken. Het woord dat je vinger aanwijst is het woord waarmee je gaat associëren. Je moet wel even kijken dat je ook echt een woord pakt waarmee dit kan, woorden als “die”, “misschien” en “het” zijn natuurlijk niet geschikt.

Stel je vinger komt willekeurig op het woord “bank” terecht.

Schrijf dan zoveel mogelijk associaties op die je hebt met dat woord. In dit geval:

– Geld

– Aandelenmarkt

– Zitten

– Stoel

-Sofa

– Enz.

Resocieër dan de begrippen terug naar je probleemstelling.

Het begrip “Stoel” leidt hier tot het idee om stoelen te plaatsen in de wachtrij om het wachten aangenamer te maken. Een idee waar je anders misschien niet op was gekomen.

Zo laat je toeval voor jou werken!

Creatief denken vergt vaak wat oefening om onder de knie te krijgen. Dat is niet erg, we ondersteunen je hier graag in. Met Yooth zien we graag dat organisaties proberen creatiever te worden. Die creativiteit is namelijk hard nodig om te vernieuwen en zo met de markt mee te blijven.

Meer weten over hoe we dat doen? Kijk dan even bij de projecten die wel al hebben gedaan of neem contact met ons op. We bieden verschillende trainingen en workshops aan voor het verhogen van het creatief vermogen van medewerkers, het goed gestructureerd modereren van een brainstormsessie tot aan co-creatie samen met de klanten van jouw organisatie.

Wil je gewoon vrijblijvend wat advies omdat je ergens tegenaan loopt op dit vlak waar wij gespecialiseerd in zijn? Ook dan zijn we niet de moeilijkste je mag ons altijd bellen op 085 – 047 00 22 of mailen op info@yooth.nl

Vergeet ook niet ons eBook aan te vragen!