Innovatiemanagement

Innovatiemanagement, een term die je regelmatig tegenkomt binnen vier kantoormuren of op LinkedIn. Vooral populair onder managers die eens iets vernieuwends willen uitproberen. Maar is innovatiemanagement niet een klein beetje een lege term? Een woord dat we vaak tegenkomen maar waar we heel veel verschillende dingen mee kunnen bedoelen.

Innovatiemanagement klinkt meteen al redelijk “groot”. Het doet mij vooral denken aan het opzetten van hele trajecten binnen organisaties om de in jaren opgelopen achterstand ten opzichte van de concurrentie nu écht eens te gaan inlopen. Er wordt een brainstormsessie en een zogenoemde “heisessie” erop geklapt en men denkt er weer klaar voor te zijn.

Onder innovatiemanagement vallen alle activiteiten die een organisatie onderneemt en op touw zet om vernieuwing in het bedrijf te bewerkstelligen. Het houden van een simpele brainstormsessie valt hier dus ook al onder. Zoals je begrijpt houden verschillende organisaties zich met verschillende hoeveelheden aan innovatiemanagement bezig. Voor een schildersbedrijf is dit een stuk minder relevant dan voor een marketing- of softwarebedrijf.

Zit jij in een omgeving die niet snel veranderd? Mooi. Dan kan je vertrouwens op de dingen die altijd al hebben gewerkt in jouw sector. Je kan er vanuit gaan dat deze tactieken blijven werken. Zit jij echter in een omgeving die snel veranderd? Dan is het de moeite waard om je te verdiepen in innovatiemanagement. Dat betekent het in orde brengen en structureren van alle creatieve processen die in je organisatie plaatsvinden.

Zoals gezegd is innovatiemanagement een veelomvattende term. Oké, wat valt er dan allemaal onder?

• Alle technologische vooruitgang
• Het veroveren van nieuwe markten
• Besluiten over de te varen koers
• De bedrijfscultuur op het gebied van innovatie

Zoals je ziet is innovatiemanagement breed en een mix van verschillende aspecten van een organisatie. Ze hebben allemaal echter hetzelfde doel, namelijk de innovatie van de organisatie bevorderen.

Alle technologische vooruitgang
Hieronder vallen de technologieën die jij als organisatie gebruikt om je markt te bedienen. Zoals je weet gaat de vooruitgang snel en volgen technologieën elkaar snel op. Het is van levensbelang als organisatie om deze ontwikkelingen in de gaten te houden om zo bij te blijven met de markt. Je wilt niet die winkel zijn die als laatste een webshop opent. Tegen die tijd ben je al lang uit de markt gespeeld door je concurrentie natuurlijk.

Het veroveren van nieuwe markten
Net zoals er nieuwe technologieën ontstaan, ontstaan er ook nieuwe marken. Wie weet kan jouw organisatie door wat kleine aanpassingen een andere doelgroep ook bereiken en bedienen. Het is van belang om het grotere geheel te begrijpen en te zien waar kansen liggen voor jouw organisatie.

Besluiten over de te varen koers
Niet alleen ontstaan er nieuwe markten. De markten waar je al in actief bent veranderen ook nog eens. Bepaalde trends die in de samenleving ontstaan hebben invloed op jouw bedrijfsvoering. Groene bedrijfsvoering is zo’n voorbeeld van wat een substantieel deel van je klanten tegenwoordig misschien wel belangrijk vindt. Daarbij veranderen de manieren hoe je klanten aan kunt spreken. Het aantal krantenlezers daalt, is het dan nog wel zo slim om advertenties in de krant te plaatsen?

De bedrijfscultuur op het gebied van innovatie
Bedrijfsculturen verschillen per organisatie erg veel van elkaar. Sommige culturen beïnvloeden innovatie op een positieve manier terwijl andere bedrijfsculturen innovatie juist remmen. Innovatieve bedrijven zijn vaak wat platter in de hiërarchie. Iedereen heeft de mogelijkheid om met ideeën te komen en elk idee krijgt de kans om het levenslicht te zien. Wanneer je wilt innoveren als bedrijf gaat dit altijd gepaard met verandering. Zorg er dan voor dat leden van de organisatie er baat bij hebben als ze mee veranderen. Dit doe je door je cultuur op een open manier in te richten waarbij meedenken wordt beloond. Hoe sneller iemand binnen de organisatie ziet dat er veranderd moet worden, hoe sneller de organisatie op deze innovatie kan inspringen.

Aangezien wij met Yooth een bedrijf zijn dat zich richt op mensen willen wij het in dit artikel vooral hebben over dat laatste. Dit is namelijk ook tevens waar jij al manager het meeste invloed op hebt. Hoe richt je nu een bedrijfscultuur in die innovatie bevordert?

Eigenlijk heb ik momenteel vooral zin om het artikel praktisch te houden. Ik ga ervan uit dat jij ook geen zin hebt om een langgerekt artikel te lezen met allerlei saaie modellen die negen van de tien keer toch niet werken. Ok vooruit daar gaan we :

Om te weten hoe je innovatiemanagement het beste kunt bedrijven moet je natuurlijk weten hoe innovatie überhaupt tot stand komt. Wat zijn ideeën en hoe ontstaan nieuwe ideeën eigenlijk? Hoe ideeën ontstaan lijkt heel erg op hoe dat in de natuur gebeurt met diersoorten. Een nieuwe idee is namelijk niets meer dan de combinatie van al bestaande ideeën. Oftewel ideeën ontmoeten elkaar en daar ontstaat een nieuw idee uit. Dit nieuwe idee kan een combinatie zijn van slechts enkele al bestaande ideeën, of juist wel duizenden ideeën zoals in het geval van de mobiele telefoon.

Klinkt het bovenstaande nog wat abstract? Geen probleem, hier na niet meer. Je kunt je vast nog wel de taferelen op luchthavens in de jaren 70’en 80’ herinneren. Als je dat niet kunt omdat je er toen nog niet was kan je er vast we een voorstelling bij maken.

Bezwete mannen met foute kapsels die hun koffers van de ene naar de andere terminal sjouwden in de ijdele hoop de vlucht naar Miami of LA te halen. Een tafereel dat je vandaag de dag niet vaak meer ziet, dat sjouwen. Dankzij de geniale uitvinding van een piloot aan het begin van de jaren 90’ die het beu was om met zijn koffer te zeulen tussen zijn vluchten door. Deze man wist namelijk de uitvinding van het wiel te combineren met de uitvinding van de koffer. Tadaa, de rolkoffer was geboren die ons leven vandaag de dag een stuk dragelijker maakt.

Het wiel bestond al duizenden jaren, de koffer ook al enige tijd. Tocht liet deze uitvinding nog enige tijd op zich wachten. Soms heb je een zetje nodig van Vrouwe Fortuna. Wie weet hoeveel van dit soort geniale uitvindingen om de hoek ons liggen te begluren.

Afijn de boodschap van dit verhaal is dat ideeën ten alle tijden een combinatie zijn van bestaande ideeën. Zo creatief zijn wij mensen nu eenmaal niet. We gebruiken bestaande elementen om een nieuwe toepassing hiervoor te maken. We kunnen niet iets uit het niks creëren.

Dit is de reden waarom je in jouw organisatie wil dat iedereen vrijelijk kunnen bewegen en dat ook daadwerkelijk doen. Hoe meer verschillende ideeën met elkaar in contact komen hoe groter de kans dat daar een nieuw idee uit ontspringt. Zorg dus dat de communicatie tussen verschillende afdelingen en medewerkers met andere rollen open en duidelijk is. Wie weet heeft iemand van de afdeling sales bij een potentiële klant een geniale oplossing gezien voor een probleem waar iemand van de afdeling  HR al maanden mee worstelt.

In organisaties worden veelal politieke spelletjes gespeeld. We kunnen eromheen draaien maar dat is nu eenmaal de realiteit. Zet 30 veroordeelden bij elkaar in een ruimte en er ontstaat binnen de kortste keren een hiërarchie inclusief systeem aan ongeschreven regels. Dat is hoe we als groepsdiersoort in elkaar zitten. Dat zelfde gedrag zie je ook terug in organisaties. Groepsdynamische processen noemen we dat in de psychologie.

Deze groepsdynamische processen zitten innovatie nog al eens in de weg. We kiezen niet altijd het idee dat het beste is. Vaak laten we onze keuze beïnvloeden door van wie het idee was. Wanneer de manager met een idee komt is het onwaarschijnlijk dat dit wordt afgekraakt door zijn of haar teamleden. Deze teamleden zijn namelijk afhankelijk van de manager en hebben er baat bij dat deze hen aardig vindt. Anders worden ze natuurlijk opgezadeld met kutklusjes of misschien zelfs wel de ontbinding van een contract.

Dit geldt ook voor informele leiders. Voor een erg populair en geliefd persoon is het makkelijker een idee door de commissie te krijgen dan voor een grijze muis. Dit zijn normale dynamieken die we niet kunnen uitschakelen.

Een andere eigenschap die goed werkt wanneer je jouw idee er doorheen wilt krijgen is dominantie. Dominantie betekent niet perse de leider zijn, maar de hoeveelheid die je aanwezig bent en een stempel weet te drukken op bijvoorbeeld een discussie.

Onderzoek heeft aangetoond dat de ideeën van mensen die veel aan het woord zijn tijdens een groepsdiscussie aan het einde positiever worden beoordeeld dan de ideeën van mensen die weinig aan het woord zijn. Zelfs door mensen die zelf ook weinig aan het woord zijn. We doen dit omdat we het makkelijker vinden om de persoon te beoordelen dan het idee.

Dit zijn allemaal natuurlijke dynamieken. Ik pleit er ook niet voor deze dynamieken uit te schakelen. Dat zou niet kunnen aangezien dat tegen onze natuur ingaat. Hoe graag we ook zouden willen, dit vindt nu eenmaal plaats.

Wanneer je innovatie wilt bevorderen moet jij je hier echter wel bewust van zijn. Ideeën automatisch niet beoordeeld op de inhoud maar op de persoon. Je zult dus manieren moeten vinden om te zorgen dat ideeën meer op de inhoud worden beoordeeld.

Eén van de dingen die je kunt doen is zorgen voor een plattere hiërarchie. Dit bevordert het verantwoordelijkheidsgevoel van medewerkers die op hun beurt weer zullen komen nieuwe ideeën om de problemen waar zij tegenop lopen op te lossen. Wanneer je mensen verantwoordelijk maakt zijn ze nu eenmaal veel gedrevener om iets op te lossen dan wanneer je ze gewoon losse taken geeft.

Je kunt er ook voor kiezen om ideeën anoniem in te laten dienen. Zo weet je zeker dat ze op de inhoud worden beoordeeld en voorkom je haantjesgedrag. Houdt bijvoorbeeld één keer in de maand een brainstormsessie waar dit soort ideeën anoniem worden ingediend en houdt daarna een aparte selectiemeeting.

Ok, we weten nu hoe ideeën ontstaan. We weten hoe ze geselecteerd worden. Nu rest ons alleen de vraag wat nu daadwerkelijk een “goed idee” is. Een goed idee is naar mijn inziens een idee dat kan voortleven, oftewel een idee dat simpelweg kan bestaan en niet al te snel de vergetelheid in wordt gedrukt door de tand des tijds.

Ook hiervoor kunnen we weer de analogie naar de natuur trekken. Wat zijn namelijk de diersoorten die overleven? Dat zijn de diersoorten die het beste zijn aangepast aan de omgeving. Oké toegegeven, er zit altijd een toevalsfactor in. Dat hoort bij het leven. De T-rex was best goed aangepast aan de wereld van toen. Hij kon weinig doen tegen de astroïde die de aarde in zijn levenstijd raakte.

Het leven op aarde ging echter voort. We zijn niet uitgestorven. De diersoorten die wel goed konden omgaan met deze plotselinge veranderingen en dus aangepast bleven op hun omgeving zijn de diersoorten die deze gebeurtenis hebben overleefd.

Dit geldt net zo voor organisaties. De organisaties die het beste kunnen omgaan met de veranderende omgeving zijn de organisaties die overleven.

Deze les werd ons geleerd door Charles Darwin die tijdens zijn reis op de Beagle ontdekte dat de diersoorten op de verschillende Galapagos eilanden veel op elkaar leken maar tegelijkertijd ook subtiele verschillen bezaten afhankelijk van de kenmerken van de eilanden. Hij vond daar vele vinkjes, de vogelsoort, die erg op elkaar leken. Echter waren sommige vinkjes die op eilanden leefden waar de kleur rood meer kwam ook meer rood van kleur. Dat gold uiteraard ook voor de andere kleuren die op andere eilanden meer voorkwamen. Niet alleen voor de kleuren van de vinkjes was dit zo. Ook voor de snavels. Vinkjes die op eilanden leefden waar meer zaden dan bessen waren, hadden ook een snaveltje dat beter was uitgerust om deze zaden van de grond te pikken.

De theorie is dus dat dat de diersoort die het beste zijn aangepast aan de omgeving de diersoorten zijn die het beste zullen overleven. Net zoals dat voor ideeën geldt.

Innoveren doe je vanuit je omgeving, niet vanuit jezelf. Zorg dat je voor je ideeën gaat bedenken je omgeving goed kent. Alleen dan kan je goede ideeën bedenken. Sterker nog de ideeën zullen vaak vanzelf naar je toekomen. De omgeving vertelt je als het ware wat nodig is en wat moet gebeuren.

Kijk naar trends, je concurrentie, nieuwe technologieën. Maar vooral, praat. Je omgeving in kaart brengen doe je niet vanachter je geestdodende beeldscherm. Dit doe je door met mensen uit de sector te praten. Te weten wat klanten drijft. En vooral, wat hen frustreert, wat ze missen en in welke behoefte zij graag voorzien zouden worden.

Creatieve processen in je bedrijf opzetten kan lastig zijn. Je krijgt met allerlei situaties te maken waarmee  je nog niet eerder hebt gedeald. Werknemers staan niet altijd te springen om verandering natuurlijk en daarom kan het lastig zijn om iedereen mee te krijgen.

Bij Yooth hebben we vaker met dat bijltje gehakt. Of het nu gaat om het opzetten van een effectieve brainstormsessie of het bevorderen van innovatie in je organisatie, bij beiden ligt onze passie. We doen niets liever dan het creatiever maken van organisaties.

Is na dit artikel je interesse gewekt en heb je toch nog een vraag? Dat is niet zo vreemd. Van alleen een artikel lezen wordt je niet heel veel wijzer, al doende leert men. Als het goed is heb je echter wel een beeld van innovatiemanagement en met welke drie punten je rekening moet houden wil je dit opzetten of verbeteren in je eigen organisatie.

Maar ok, over die prangende vraag die je nu nog steeds hebt. Wil je bijvoorbeeld weten hoe wij het opzetten van innovatiemanagement zouden aanpakken in jouw organisatie. Stel die vraag dan gewoon aan ons. We zijn benieuwd. Je mag ons altijd mailen of bellen en dan staan we natuurlijk vrijblijvend voor je klaar. Doe dat vooral dus, tot snel!